Column van de Dag: Vuurwerk: tè gek of 'gekkenwerk'?

Vanaf vandaag iedere twee weken een column op Beverwijk-, Heemskerk- en Velsen.Nieuws,nl van redacteur en maatschappij-criticus John Francken, die steeds zowel vraagtekens als uitroeptekens plaatst bij actuele zaken die ons allemaal bezighouden. Vandaag richt hij zijn (vuur)pijlen op de verkoop en het gebruik van consumentenvuurwerk.

Vuurwerk: tè gek of 'gekkenwerk'? (door: John Francken / foto's Pixabay))

We zijn er helemaal klaar voor: Het is nog slechts een kwestie van uren voordat het nieuwe jaar zich aandient. En dat laten we niet onopgemerkt voorbijgaan. De champagne staat koud, de oliebollen en appelflappen koesteren zich in een bedje van poedersuiker en ook de vuurpijlen en 'knalpakketten' staan paraat. Want ja, WE hebben weer massaal, voor zo'n slordige 65 miljoen euro, aan vuurwerk ingeslagen. Nou ja, WE... wie zijn 'WE'?

Uit onderzoek blijkt dat 'slechts' 30% van de Nederlanders vuurwerk afsteekt. En dat betekent dus: 70% NIET! En misschien is dat maar goed ook. Want de wrange ervaring leert dat die 30% al voor problemen genoeg zorgt.

U voelt 'm waarschijnlijk al aankomen: hier spreekt iemand die helemaal niets heeft met vuurwerk. Dat wil zeggen: in ieder geval niet met consumentenvuurwerk. Waarom: omdat in mijn ogen het plezier totaal niet opweegt tegen de narigheid die het veroorzaakt.

Feestelijk vuurwerk... met een rouwrandje
Natuurlijk is vuurwerk een verschijnsel dat een traditie kent van vele honderden jaren en ook volop feestelijke evenementen inluidt, afsluit of begeleidt. Sportevenementen, volksfeesten en de jaarwisseling vragen om veel knallen en vuurpijlen. Alleen... de praktijk wijst uit dat knallen en vuurpijlen behalve vreugd, ook buitensporig veel narigheid veroorzaken.

Illegaal vuurwerk
Nu ligt dat in principe niet aan het vuurwerk zelf, maar meer aan de manier waarop het wordt gebruikt, en die is in veel gevallen verre van verantwoord. Dat begint al met de aankoop van illegaal vuurwerk; geweldig, zo niet gewelDAdig spul, veelal afkomstig uit onze buurlanden, dat net wat harder knalt dan legaal vuurwerk, maar en passant ook de nodige schade aanricht.

Maar ook met legaal vuurwerk gaat 't maar al te vaak fout, al is het alleen al vanwege het feit dat het afsteken vaak gebeurt na het nuttigen van de nodige champagne en andere alcoholische versnaperingen, waardoor men het met de veiligheid allemaal niet meer zo nauw neemt.

Waar dit alles toe leidt?

Ieder jaar onze eigen ramp
Tel dit alles bij elkaar op en je moet concluderen dat we ieder jaar opnieuw rond de jaarwisseling onze eigen ramp organiseren. Niet vreemd dat er steeds meer stemmen opgaan om consumentenvuurwerk te verbieden en, in plaats daarvan, de jaarwisseling gepaard te doen gaan met professionele vuurwerkshows.

Verbond van Verzekeraars
Maar toch blijken er vreemde krachten te zijn die hiervoor niet ''de handjes op elkaar krijgen'. Deze week was het nog het Verbond van Verzekeraars dat meldde niets te zien in totaal verbod op consumentenvuurwerk. Hoe vreemd voor een partij die afgelopen jaar nog opdraaide voor 14,3 miljoen schade. Maar, in de wetenschap dat een dergelijk bedrag ongetwijfeld in de premie zit verdisconteerd, moeten we deze uitspraak wellicht meer zien als een soort van misplaatst charme-offensief.

En misschien geldt dat ook wel voor de leden van de Tweede kamer die, met minister Jet Bussemaker voorop, aangeven meer te zien in voorlichting dan in een verbod. Wellicht is men in Den Haag een beetje bang geworden om, met de verkiezingen in het vooruitzicht, zich impopulair te maken met een vuurwerkverbod.

Eigen verantwoordelijkheid

Zo stelde VVD-Kamerlid Ockje Tellegen recentelijk tegenover de NOS dat het probleem niet het vuurwerk zelf is, maar de manier waarop dat afgestoken wordt. “Op die manier kun je net zo goed de bouwbranche vertellen dat je met een hamer ook iemand op zijn hoofd kan slaan. Dat heet eigen verantwoordelijkheid. Daar staat de VVD voor”, aldus Ockje.

Welnu, beste Ockje, mag ik daaruit dan ook concluderen dat je voorstander bent van het Amerikaanse 'Tweede Amendement''? Iedereen een wapen, moet kunnen! Immers: Je kùnt met een wapen wel iemand doodschieten, ook per abuis, maar dat hóeft niet. Dat noem je 'eigen verantwoordelijkheid'. Alleen... daar heeft het slachtoffer zo verdomde weinig aan.

Nu realiseer ik me best dat dit een erg zware vergelijking is, maar feit is dat ook hier veel mensen het slachtoffer worden van de keuzes van anderen. Cijfers wijzen uit dat de helft van de vuurwerkslachtoffers, met name daar waar het oog- en oorletsel betreft, omstanders zijn, waaronder veel kinderen.

Terwijl we, terecht, het roken in openbare ruimten, op de werkvloer en in de horeca aan banden hebben gelegd om te voorkomen dat niet-rokers schade ondervinden door het 'mee-roken', terwijl we alcoholcontroles uitvoeren om te voorkomen dat drankrijders vooral ook anderen in gevaar brengen, wordt consumentenvuurwerk getolereerd, ondanks alle schade en leed die derden er ongevraagd door ondervinden.

Terwijl ik dit verhaal schrijf realiseer ik me dat mijn stelling gezien kan worden als het 'opnieuw verstoren van een traditie'. Eerst discussie over Zwarte Piet, vervolgens (vooral in België) over de Kerstboom versus Lichtjesboom, en nu weer het vuurwerk. Laat ik hier heel duidelijk over zijn: Ik gun ieder land en ieder volk zijn eigen feestjes en tradities. In mijn ogen kunnen alle kleuren Pieten naast elkaar bestaan, is er ruimte voor alle religies op onze aardbol, zolang ze elkaar maar respecteren, en ik hoop dat de lucht gedurende de jaarwisseling alle denkbare kleuren toont in een wervelend universeel vuurwerk waar we met z'n allen naar kunnen kijken, op een veilige afstand en met een goed glas 'bubbels’ in de hand!

PS. Neem daarna wel een taxi naar huis!