Vandaag precies 106 jaar geleden, op de elfde van de elfde in 1911, had Amerika te maken met de grootste ‘gekte’ op weergebied. Het was de dag van The Great Blue Norther, een van de grootste temperatuurdaling binnen 24 uur ooit.
(tekst: Wim Meijer / foto’s Pixabay)
Terwijl ‘s middags iedereen zich nog koesterde in een temperatuur van 27 graden Celsius, zocht men ’s avonds beschutting voor sneeuwstormen bij min 11 graden. Een ontnuchterende ervaring op de dag waarop het er bij ons in het Zuiden juist warmpjes aan toegaat in het kader van de start van het carnaval.
Je hebt ‘t, of je hebt ’t niet!
Als je in het zuiden van het land woont, dan hèb je ’t blijkbaar helemaal. Kom je uit ’t noorden dan zùl je ’t nooit krijgen: dat ultieme carnavalsgevoel. En eigenlijk, als je er net zo’n beetje tussenin hangt, zoals ik, met mijn wortels aan de grens van de Noord-Hollandse provinciehoofdstad Haarlem, dan zit dat carnavalsbloed ook niet echt in de aderen. Oké, ook in het Noord-Hollandse zijn er carnavalsverenigingen. En ook daar is op de avond van de 11e november menig buurthuiszaaltje bezet door een uitgedost gezelschap, waaruit de elf zotten worden gekozen die in de daarop volgende maanden als Raad van Elf door het bruisende feestleven gaan. Alleen, dat bruisende… dat is nu juist hetgeen waar het in het Noord-Hollandse aan ontbreekt.
Ontnuchterend beeld
Bijna 25 jaar lang was ik dansdocent en deejay in een partycentrum. Al die jaren zag ik het carnaval aan mij voorbij trekken. Ze riepen allemaal driewerf ‘Alaaf!’ met hun rechterhand aan hun linkeroor, liepen allemaal in polonaise hun vaste rondje, dronken allemaal hun pinten totdat ze niet meer proefden wat ze dronken en lachten allemaal om de grappen waar ze vorig jaar ook al om lachten. Veilig opgesteld van achter mijn disco keek ik toe hoe in de loop van de avonden het ‘lopen’ van de polonaise langzaam overging in ‘waggelen’ waarna, later dan bedoeld, de avond uiteindelijk doofde met een Raad van elf man, lusteloos ineengezegen achter een lange tafel, met rood omrande ogen, starend in een glas dat in het gunstigste geval nog een laagje ernstig verschraald bier bevatte. Een ontnuchterend tragikomisch beeld dat moeiteloos zou passen in een aflevering van ‘Man bijt hond’.
Internationaal feest
Toch kan ik mijn ogen er niet voor sluiten dat carnaval een feest is waar hele volksstammen verschrikkelijk veel plezier aan beleven. Ongeveer iedereen, afkomstig van beneden de grote rivieren, hoor ik uitsluitend praten in superlatieven om de sfeer van het carnavalsfeest te beschrijven.
En ook in veel andere landen (of streken daarvan) heeft carnaval een ereplaatsje op de kalender, zoals in Italië (Venetië), Frankrijk (Nice), Duitsland (Keulen), Zwitserland (Luzern), België (Aalst), Argentinië (Buenos Aires) en bovenal Brazilië met als ultieme carnavalsstad: Rio de Janeiro in Brazilië.
Carnaval in Rio
In Rio is carnaval meer dan een feestje. Daar is het echt een cultuur, ontstaan uit een mix van twee culturen: de Afrikaanse en de Portugese. Al vanaf 1870 gaan alle inwoners van Rio de straat op om de Samba te dansen en te feesten. Jaarlijks nemen aan het carnaval van Rio de Janeiro ruim vier miljoen mensen deel, waarbij het hoogtepunt wordt gevormd door de Sambodromo-parade, een parade van de zestien beste sambascholen van Rio de Janeiro, die gehouden wordt in het ‘sambadrome’, een zevenhonderd meter lang deel van de rua Marquês de Sapucaí, dat speciaal voor de optochten van tribunes is voorzien, en ruimte biedt aan 200.000 toeschouwers. Aan de parade doen gemiddeld 80.000 mensen mee.
Muzikale eendagsvliegen
Nu zitten we dus op die ‘elfde van de elfde’. Waarschijnlijk hebben ze in Rio nog nooit van die datum gehoord. Een Raad van Elf en een Prins Carnaval die met een driewerf ‘Alaaf’ wordt geïnstalleerd op de elfde van de elfde om elf minuten over elf…… daar hebben ze in Brazilië helemaal niets mee. In Rio begint ’t carnaval gewoon in februari. En dat is gelukkig voor de Brazilië. Want die ‘elfde van de elfde’ betekent voor ons dat we weer twee maanden lang onze oren moeten laten teisteren door de als vrolijk en komisch bedoelde klanken van veelal muzikale eendagsvliegen.
The Great Blue Norther
Is die 11e november bij ons dus een opwarmertje voor wat in februari moet komen, 11-11-1911 was in Amerika allesbehalve een opwarmertje. Dat was namelijk de dag van The Great Blue Norther. Op die dag ontmoetten een koude- en een warmtefront elkaar in de omgeving van Oklahoma City. Deze ‘ontmoeting’ had de grootste koudeval uit de geschiedenis tot gevolg. Begon de dag met een heerlijke temperatuur, die rond de middag opliep tot zo’n 27 graden Celsius, binnen een tijdsbestek van 10 uur zakten de temperaturen tot -11 graden, een temperatuurval van 38 graden, die gepaard ging met sneeuwstormen.
Gejaagd door de wind
Natuurlijk gun ik iedereen z’n feestje, en dus ook z’n carnaval. Maar toch, wanneer men op de ‘elfde van de elfde’, na het naar buiten komen van de eerste carnavalsklanken van het daarvoor verantwoordelijke orkest, weer naar binnen gejaagd zou worden door een ontnuchterende koudegolf, dan zou ik daar geen enkele moeite mee hebben.
Kan ik lekker rustig en ongestoord luisteren naar de zwoele klanken van Astrud Gilberto’s “Manhã de Carnaval”
