Een nieuwe column van ‘Bosw8er’ Evert-Jan Woudsma voor Nieuws.nl. Dit keer neemt hij het groepsgedrag in de natuur onder de loep van zowel mensen als van dieren.
Groepsgedrag in de natuur
“Als men zich in een groep met gelijkgestemden bevindt, met nagenoeg dezelfde doelen, geeft dat een gevoel van veiligheid en kracht”.
Steeds vaker zien we ‘grote ’groepen in de natuur. Met groot bedoel ik in dit geval toch al snel meer dan zes personen. Soms zitten ze op de fiets, soms rennen ze en soms lopen ze met twee ‘prikstokken’. Op zich is hier niets schokkends aan. In de natuur zelf zien we dit gedrag ook. Dieren, vogels of andere levende wezens die met elkaar optrekken. En dat kan om zeer uiteenlopende redenen.
Neem nu bijvoorbeeld de rode bosmieren. Die zijn natuurlijk wel met iets meer dan zes maar het gaat even om het principe. Mieren kunnen uitstekend met elkaar samenwerken. In de winter als het koud is, houden ze elkaar lekker warm ondergronds. In het voorjaar helpen ze elkaar het nest weer op te bouwen. En in de zomer gaan ze samen op zoek naar voedsel. Het is eigenlijk wel raar dat we ons zelf af en toe vergelijken met een mierennest. Want niets is zo gestructureerd als een leven in en om zo’n nest. Maar ja, rode mieren…. Ze hebben helaas niet zo’n goede reputatie. Velen van ons zitten er niet op te wachten.
En dat is er ook aan de hand bij die grote groepen in de natuur. Ik hoor regelmatig gemopper van andere recreanten over de grote en snelheid van een groep. Of dat ze de weg versperren op kruizingen. Net als bij de mieren bestaat zo’n groep uit individuen. En een gesprek met het individu is altijd verhelderend. Dan kom je erachter dat ze niet in de natuur zijn om overlast te bezorgen aan anderen. Ze willen simpelweg hun ding doen, maar dan het liefst in groepsverband.
Wat wij in mindere mate hebben maar de mieren meer dan voldoende, is discipline en leiderschap. De voorste geeft de koers aan en de laatste in rij kan zien of de rest in lijn ligt. Elk individu in de groep hoeft dus alleen maar op zijn voorganger te letten. 
Dit gedrag zie je ook veel bij vogels. Ieder voor- en najaar weer. De grote trek. Ze maken wat kilometers die kleine veertjes. Daarbij worden ze nauwlettend in de gaten gehouden door verschillende soorten roofvogels. Maar omdat ze in groepen vliegen, zijn ze een stuk veiliger. Zodra ze op plaats van bestemming aankomen, net op tijd voor het door ons ingestelde broedseizoen, staan ze er weer alleen voor. Sommige soorten hebben de partner van vorig jaar nog. Andere beginnen luidkeels te zingen, hun gebiedje veilig te stellen en een leuk vrouwtje te scoren. Want daar gaat het om. Het in standhouden van de soort, zorgen voor nageslacht. 
Vogels zijn wel in het voordeel ten opzichte van de mens; ze hebben een ingebouwde ‘routeplanner’ en hoeven dus niet op een willekeurige T-splitsing of kruising te stoppen en zich met de hele groep af te vragen welke kant ze op moeten. Het zou ook veel te gevaarlijk zijn. Want op het moment dat de twijfel toeslaat, ben je al zo goed als zeker ten prooi gevallen aan de meevliegende roofvogel.
Bij mensen blijft het gelukkig bij wat gemopper over en weer. Kijk maar eens naar die groepen en dan gewoon even denken aan veiligheid en gelijkgestemden. Jij durft tenslotte gewoon alleen de natuur in te gaan, toch?
Meer foto’s, aankondigingen en berichten zijn te vinden op de Facebookpagina van Evert-Jan.
