Deze dagen staan we weer met z’n allen in de rij voor slager en visboer. Alles wat leeft en eetbaar is komt in aanmerking voor een plaatsje op onze overvloedige Kerstdis. Alleen… het zou zomaar kunnen dat die Kerstdis er binnen 50 jaar heel anders uitziet, omdat er straks niet voldoende vlees en vis meer is voor de hele wereldbevolking. En dan is het tijd voor een ‘creepy’ alternatief.
(tekst: Wim Meijer)
Gezellig, met z’n allen bij elkaar. Fondue, gourmet, vlees, vis… het kan gewoon niet op. Hoewel… als we de Verenigde Naties moeten geloven dan kan het dus wèl op! Als de wereldbevolking blijft toenemen dan komt het moment dichtbij waarop Moeder Aarde niet meer voldoende voeding kan leveren om nog langer alle mensenmondjes te voeden.
Gezellig?
Op dit moment zitten we al met ongeveer 7 miljard mensen op deze bol. En als we de cijfertjes van de Verenigde Naties mogen geloven dan wordt het er in de toekomst niet beter op. Volgens de verwachting van de VN zijn we in 2050 al met ruim 9 miljard aardgenoten. En hoe gezellig is dàt? Laat één ding duidelijk zijn: wil het nog een beetje gezellig blijven dan zal er tenminste voor iedereen voldoende eten moeten zijn. En dat gaan we dus met vlees en vis niet meer redden.
Vleesconsumptie
Met de verwachte groei van de wereldbevolking zal de vleesconsumptie tot 2050 ongeveer verdubbelen, en daarmee ook de productie van veevoer, wat nodig is om dat vlees te kunnen produceren. Om maar een idee te geven: Voor de productie van 1 kilo vlees is gemiddeld 8 kilo voer nodig. En om zoveel veevoer te kunnen verbouwen is meer landbouwgrond nodig dan wereldwijd voorhanden is.
Insecten
Maar gelukkig… er is een oplossing! Wat zeg ik? Er is een alternatief dat eindelijk alleen maar voordelen kent: insecten! Insecten zijn gezonder dan vlees, bevatten meer eiwitten, vezels, goede vetten, en essentiële mineralen. Daarbij vragen insecten veel minder voeding (circa 1,2 kilo per kilo insectenproductie) en dus minder landbouwgrond, is er minder uitstoot van broeikasgassen, en wordt het milieu minder belast door mestproductie.
Verenigde Naties
De Verenigde Naties pleiten dan ook voor meer consumptie van insecten. En dat is een boodschap die vooral gericht is op de Westerse landen. Want heel veel andere landen, vooral in Afrika en Azië, heeft men al ontdekt dat een sprinkhaan heel goed de competitie aankan met Argentijnse ossenhaas.
Al twee miljard wereldburgers prefereren een spiesje schorpioentjes boven een stokje kipsaté en zien in meelwormen een prima alternatief voor het ‘afgezaagde’ borrelnootje. Alleen bij ons in Europa wil het nog niet echt lukken. Hoe komt dat toch? We eten wèl slakken, garnalen, mosselen en rauwe oesters? Maar zodra het pootjes krijgt dan krijgen wij opeens de kriebels.
Kwestie van tijd
Toch lijkt het een kwestie van tijd dat de insecten ook bij ons de menukaarten gaan bestormen. Want wat door 30% van de wereldbevolking wordt gegeten kan niet aan ons voorbijgaan. Net zoals in de afgelopen 50 jaar het eten uit China, Indonesië, India, Israël, Turkije, Griekenland en Suriname bij ons een vaste plaats heeft gekregen binnen het culinaire aanbod, zo zal dat over enkele jaren ook zijn met de gerechten uit Azie en Afrika op basis van insecten. Dus bereid je maar vast voor op de worm-wrap, de spider-nuggets en de beetle-shake.
Kerstdis van de toekomst
Om je alvast een klein beetje te enthousiasmeren voor het ruime insectenaanbod (wereldwijd zijn er ongeveer 1900 verschillende eetbare soorten insecten) hieronder een kleine selectie van de op dit moment meest gegeten insecten ter wereld.
Kevers
Oké, wij zijn nog niet zo ‘van de insecten’ hier in Europa, maar kevers genieten ook bij ons al jarenlang een enorme populariteit. Alleen heb ik het dan over de Volkswagen Kever, goed voor 20 miljoen auto’s in 66 jaar. Maar nu lijkt toch de tijd nabij dat we gáán voor die échte beestjes. Vooral de lang-gehoornde kever, de mestkever en de neushoornkever zijn erkende lekkernijen in het Amazonegebied en delen van Afrika. Roosteren boven kolen en dan eten als popcorn. Dat wordt smullen in de bios anno 2050!
Vlinders en motten
Niet meteen denken dat we straks als een soort Prikkebeen door de weide rennen om ons dagelijks maaltje te vergaren. Vlinders en motten eet men namelijk in hun popstadium. Ze zijn erg populair in de Afrikaanse landen, en zijn een uitstekende aanvulling op de voeding voor kinderen en zwangere vrouwen.
Bijen en wespen
Wij houden het liever bij de honing, maar veel inheemse mensen in Azië, Afrika, Australië, Zuid-Amerika en Mexico eten deze insecten. Het meest populair zijn de angelloze bijen. De smaak van bijenbroed (bijen in ei, larve, of popstadium) lijkt op die van pinda’s of amandelen.
Mieren
Wie eet wie? Rode mieren, die soms in legers van miljoenen op jacht gaan, hebben geen moeite met een slapende bejaarde. Maar andersom… eet een onsje rode mier en je hebt 14 gram eiwit (meer dan in een ei), 48 gram calcium, en een flinke portie ijzer en andere voedingstoffen. Daarbij bevatten ze weinig koolhydraten, waarmee mieren meteen een primaire plaats verdienen in ieder anorectisch kookboek.
Sprinkhanen, krekels en sprinkhanen
Sprinkhanen vormen de meest geconsumeerde insectensoort. Waarschijnlijk omdat ze overal in grote getalen voorkomen en ook gemakkelijk te vangen zijn. Er zijn veel verschillende soorten, die allemaal met elkaar gemeen hebben dat ze geweldige bron van eiwitten vormen. De hoppers zijn zelf vrij smakeloos, maar juist daarom ideaal om te ‘dippen’. Heerlijk als snack bij de borrel met een pittig dipsausje, maar ook als zoete versnapering, even gedompeld in de chocolade, niet te versmaden.
Tarantula’s
Oké, spinnen zijn geen insecten. Toch vallen ze onder de categorie levensmiddelen die de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) aanbeveelt. Deze vogelspinnen zouden een lekkernij zijn die qua wijze van eten doet denken aan het eten van krab. De smaak zou een beetje hangen tussen kip en kabeljauw. Deze ‘potige jongens’ (een volwassen tarantula uit het Amazone gebied is zo groot als een King crab en voldoet als hoofdgerecht voor 6 personen) worden gerold door een mengsel van suiker, zout en ve-tsin en gebakken met knoflook. Een kwestie van: Ogen dicht en ‘smullen maar’.
Kakkerlakken
En wij maar klagen op vakantie wanneer er kakkerlakken in onze hotelkamer zitten. Gewoon niet zeuren! Over 35 jaar is het juist een aanbeveling. Een soort spontane variant op ‘all inclusive’. Want ja, kakkerlakken kun je eten! Dat kan op verschillende manieren. In Tailand is een zakje gefrituurde kakkerlakken net zo populair als bij ons een ‘patatje mèt’. Maar ook op de sushi zou het een delicatesse zijn.
Daar komt nog bij dat kakkerlakkenpoep een geneeskrachtige werking zou hebben. Volgens de Thaise arts Dr. Kanvee Viwatpanich zouden deze uitwerpselen zweren in babymondjes genezen. Ik zal wel ouderwets zijn, maar ik hou het voorlopig toch liever op Zwitsal.
Schorpioenen
Als je weet hoe je ze moet klaarmaken dan zouden ze nog lekker moeten zijn ook: Voor het eten dompel je de schorpioen eerst in een kom met water en daarna in de rijstwijn. Daar wordt ie lekker rustig van! Daarna verwijder je de angel en de gifzakjes en ‘klaar is Kees’. Hoe je ‘m eet? Gewoon, nog levend… of je rijgt ‘m aan een stokje en laat de frituur z’n werk doen. Een derde mogelijkheid is koken in soep. Ikzelf sla deze gang even over!
Nòg 1890 soorten
Zoals gezegd: behalve deze selectie van ‘creeps’ zijn er nog zo’n 1890 andere soorten eetbare insecten. Genoeg lekkernijen dus voor de hele wereldbevolking. Maar toch… het zal nog vest even een kwestie van ‘wennen’ worden, die overgang van een ‘Big Mac’ naar een ‘Bug Mac’.
