In het verlengde van het weekend waarin bijna de hele wereld 50 jaar terugkeek in de tijd, naar de vlucht van de Apollo 11 en de eerste menselijke voetstappen op de maan, neemt het Verhaal van de Dag je nog veel verder mee terug in de tijd. Om precies te zijn: 184 jaar, naar de zomer van 1835.
(Tekst: Wim Meijer / foto’s: Wikipedia)
Op de 25e augustus van het jaar 1835 publiceerde The New York Sun de eerste aflevering van serie van zes over het leven op de maan:
Een overweldigend woest landschap met uitgestrekte bossen, ruige, snelstromende rivieren, enorme amethist kristallen en kiezelstranden. Vreemde dieren zoals eenhoorns, tweebenige rechtop lopende bevers, geiten met een blauwachtige loodkleur, en harige, gevleugelde mensachtige wezens die veel gelijkenis vertoonden met vleermuizen.
De maan volgens de (New York) Sun
De publicaties in The New York Sun waren gebaseerd op onderzoek en waarnemingen van de beroemde astronoom Sir John Herschel. Deze was in januari 1934 naar Kaapstad gereisd en had daar een groot observatorium gebouwd met een enorme telescoop, waarmee hij op basis van een nieuwe techniek, de ruimte, maar vooral ook de maan kon observeren.
Wat Herschel zag door zijn super-telescoop werd nauwkeurig vastgelegd door zijn collega dr. Andrew Grant, die blijkbaar een ‘lijntje’ had met de redactie van The New York Sun. Op 25 augustus en de daarop volgende 5 dagen werden de lezers meegenomen op een ongelofelijke reis, die men blijkbaar net iets te graag wìlde geloven.
Unieke telescoop
In de eerste aflevering van 25 augustus werd meteen al melding gemaakt van het feit dat Herschel erin geslaagd was aan te tonen dat er leven was op de maan. Hoe dat leven eruit zou zijn werd nog even bewaard voor later. Eerst ging alle aandacht uit naar alle astronomische wapenfeiten die Herschel al op zijn naam zou hebben staan en naar de unieke techniek van de telescoop. Dit alles om de geloofwaardigheid van de verhalen die nog zouden komen extra ‘body’ te geven.
Maar op 26 augustus ging Grant helemaal los. Hij beschreef landschappen met bloemen en planten, kuddes met op bizons gelijkende viervoeters en vreemde amfibische schepsels.
Record-oplage The Sun
Met deze beschrijvingen en de aankondiging van nog veel meer, brak in New York de gekte helemaal los. De persen van The Sun draaiden overuren. En van de pas twee jaar bestaande ‘Penny Paper’, met een oplage van rond de 9000 exemplaren, gingen er plotseling meer dan 20 duizend over de toonbank, terwijl er daarnaast ook nog ruim 60 duizend pamfletten werden verkocht.
Vespertilio-Homo
In de afleveringen die volgden werd de spanning flink opgevoerd. De beschrijvingen van de observaties varieerden van het noemen van vele boomsoorten (38) en soorten zoogdieren (9), tot de melding van een ‘mensachtige’ op 29 augustus: de Vespertilio-Homo, op het eerste gezicht een soort kruising tussen een mens en een vleermuis.
Brand in observatorium
Na de ontdekking van de Vespertilio-Homo volgden nog 2 afleveringen, die echter het hoogtepunt van dag 4 niet meer konden overtreffen. Na dag zes stopten de verhalen. Als reden hiervoor meldde The Sun dat het observatorium van Sir John Hershel door brand was verwoest. Men had de telescoop per abuis in een verkeerde stand laten staan ten opzicht van de zon, waardoor deze had gewerkt als een brandglas.
Richard A. Locke
Daarmee kwam een einde aan de verhalen die, naar men vermoedt, een verzinsel waren van Richard A. Locke, een journalist van de New York Sun, met als bedoeling de omzet te verhogen van deze nieuwe Penny Paper. Dat hem dat is gelukt staat buiten kijf. Binnen één week transformeerde de The New York Sun van potentiële eendagsvlieg op de media-markt tot serieuze krant, die tot 1950 zou blijven bestaan.
Toen op 21 juli 1969 Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan zette, keek de hele wereld mee naar dat moeilijk bewegende mannetje op die troosteloze vlakte, 384 duizend kilometer van huis. Daar stond ie dan: zand, kraters, niks te drinken, niks te eten en geen hond te bekennen. Een typisch geval van ‘een ervaring rijker en een illusie armer’.
