Tomo Enokida, die via Nova College onderwijs en stages volgt om zijn Japanse diploma Verpleegkunde in Nederland erkend te krijgen, is voor AMDA (vergelijkbaar met Artsen zonder Grenzen) naar een Oekraïens vluchtelingenkamp gereisd om een Japans artsenteam te ondersteunen.
Tomo (40) uit Japan kwam vier jaar geleden in Nederland wonen, waar hij als verpleegkundige aan de slag wil. In Japan werkte Tomo bij AMDA, een organisatie vergelijkbaar met Artsen zonder Grenzen. AMDA verleent hulp in conflictgebieden overal ter wereld. De organisatie is ook actief in een vluchtelingenkamp voor Oekraïense vluchtelingen op de grens tussen Oekraïne en Hongarije. Omdat de nood er hoog was, deed AMDA na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne een beroep op Tomo: was hij bereid naar het vluchtelingenkamp af te reizen en een Japans artsenteam te ondersteunen?
Weken onderweg
Tomo: ‘Toen ik de vraag voorgelegd kreeg, zei ik meteen ‘ja’. Mensen helpen in nood is mijn beroep. En in een vluchtelingenkamp kan ik echt iets betekenen. Drie weken lang zat ik met twee of drie Japanse artsen in een medische container op het kamp. Er arriveerden duizenden vluchtelingen. We kregen mensen op consult die totaal ontredderd waren. Mannen tussen de 16 en 60 mogen Oekraïne niet ontvluchten, die moeten beschikbaar zijn voor het leger. Er waren dus vooral vrouwen met kinderen, die hun man, vader of zoon hadden moeten achterlaten in de oorlog. We zagen vooral veel stressgerelateerde klachten: hoge bloeddruk, hyperventilatie, hoofdpijn. Veel mensen waren dagen of weken onderweg geweest voor ze het kamp bereikten dus we zagen ook mensen met uitputtingsverschijnselen en met gehavende voeten.’
Liefde en compassie
‘Naast medische zorg proberen we de mensen ook mentaal te ondersteunen. Zo waren er veel vrouwen aan het bellen met hun achtergebleven mannen of zonen, en ze waren in tranen. Het enige wat je dan kan doen is ze liefdevol en met compassie benaderen. Een luisterend oor bieden met behulp van een tolk. We probeerden mensen een voetenbad aan te bieden of een massage. Maar soms waren mensen daar te verlegen, teruggetrokken of wantrouwend voor. Ik probeerde dan contact te leggen via de kinderen. Ik benaderde ze met een grapje en als de kinderen dan moesten lachen, werd het contact met de moeders ook makkelijker.’
Slapen in een tent in de vrieskou
‘Het werken gaf voldoening maar het is wel zwaar. Ik had soms diensten van 24 uur achter elkaar. Soms sliep ik een nachtje in een Airbnb maar meestal sliep ik in een tent in het vluchtelingenkamp. Er waren te weinig dekens en ’s nachts was het heel koud! Na een week of twee was ik daar aan gewend, maar in het begin sliep ik amper. Toch had ik genoeg energie. Dat komt door het werk dat je doet. Een ander helpen geeft de kracht om door te gaan.’
Verf voor de kinderen
‘Na een paar weken in Nederland ben ik klaar om weer naar de grens te gaan. Ik vertrek morgen. En ik blijf tot juli. Ik ben blij dat het Nova dit mogelijk maakt. Ik zou eigenlijk stage gaan lopen in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk maar ik kreeg ineens het verzoek om terug naar het kamp te gaan. De vluchtelingenstroom wordt namelijk steeds groter. Door snelle actie en organisatie van Meriam Oud en Marlou Moonen van Nova, kan ik mijn stage op een later moment beginnen. Dit keer neem ik mijn kussen mee naar het kamp. En ik heb heel veel grote tubes verf gekocht. Ik wil met de kindvluchtelingen een groot schilderij maken.’
Omkijken naar een ander
‘De vorige keer dat ik in het kamp was hebben we veel bezoek gehad van Japanse tv- en radioploegen. Journalisten vroegen: wat kunnen mensen doen? Ik denk dat iedereen iets kan doen. Ook al ben je zelf niet op de plek waar de crisis plaatsvindt. Geld doneren natuurlijk, maar ook op kleiner niveau kan je in actie komen. Je kan contact zoeken met vluchtelingen in je buurt, of met mensen die op een andere manier hulp of aandacht nodig hebben. Je kan bijvoorbeeld beginnen bij een oude buurman- of vrouw. Zelfs een vriendelijke blik of lach kan al verschil maken. Ik denk dat dit is wat de wereld nodig heeft: vriendelijkheid en omkijken naar elkaar. En daar kan iedereen vandaag nog mee beginnen.’
Meer informatie over de organisatie AMDA: https://en.amda.or.jp/.
