Wildplukken: bramen, beukennootjes, tamme kastanjes… allemaal stroperij!

Een maand in de ‘bak’ of ruim vierduizend euro boete voor een emmertje bramen of een mandje paddenstoelen? Volgens ons Wetboek kan dat! Bramen plukken, beukennootjes rapen, paddenstoelen meenemen, of zelfs kastanjes, eikeltjes, dennenappels en herfstbladeren zoeken met een gezellig middagje huisvlijt voor het hele gezin als doel…  het valt allemaal onder Artikel 314, Wetboek van Strafrecht, kort samengevat onder de noemer ‘STROPERIJ’!

(Tekst: Wim Meijer)

Heb ik toch mijn hele leven gemeend te leven binnen de kaders van de Nederlandse Wet, kom ik er op mijn 68^e achter dat ik uit een geslacht kom van pure stropers! En dat niet alleen… ook ikzelf heb mij veelvuldig schuldig gemaakt aan dit ernstige vergrijp en heb ’t ook nog mijn eigen kinderen met de paplepel (met zelfgemaakte bramensiroop) ingegoten.

Dennenkoek en bramen
Ik kan mij niet anders herinneren dan dat ik, als jongste telg van een gezin van 4 kinderen, iedere zondag van begin augustus tot half september op de fiets werd gezet, richting Amsterdamse Waterleidingduinen om bramen te zoeken. De zoektocht werd traditioneel voorafgegaan door het nuttigen van een ‘dennenkoek’ (met, in mijn toenmalige beleving, een doorsnede van een halve meter) in uitspanning De Oase.

Met zes man sterk struinden we het duingebied af, totdat we aan het eind van de dag ons ultieme doel hadden bereikt: een volle emmer bramen goed voor een flink aantal liters bramensap, waarmee de complete winter de vanille-griesmeelpudding kon worden overgoten.

Stroperij
Wat blijkt nu? Bramen plukken is verboden! Bramen plukken is STROPERIJ! Dacht ik tot voor gisteren bij stroperij aan de jacht op olifanten en neushoorns in ‘Verwegggiestan’, nu blijkt dat ik, mijn gezin, mijn complete familie, ja zelfs mijn complete generatie zich jarenlang heeft schuldig gemaakt aan STROPERIJ!

Ik kan niet nalaten om de letterlijke tekst van het betreffende wetsartikel even te melden:

• “Hij die, zonder geweld of bedreiging met geweld tegen personen, geheel of ten dele aan een ander toebehorende klei, bagger, ongesneden veen, zand, aarde, grind, puin, mestspeciën, zoden, plaggen, heide, helm, wier, riet, biezen, mos, onbewerkt en niet vervoerd hak- of sprokkelhout, ongeplukte of afgevallen boomvruchten of bladeren, te veld staand gras of te veld staande of na de oogst achtergebleven veldvruchten wegneemt, met het oogmerk om zich die voorwerpen wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan stroperij , gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een maand of geldboete van de tweede categorie.”

Let op: boetes uit de tweede categorie kunnen oplopen tot maximaal 4500 euro. Dat zijn dus ontzettend dure bramen, of bessen, of kastanjes, of beukennootjes.

Herfstbladeren
Jazeker, je leest ’t goed: deze wet (die zijn ‘wortels’ vindt ergens achter in de achttiende eeuw) beperkt zich dus niet tot het plukken van bramen, maar houdt ook in dat zelfs het rapen van beukennootjes, eikeltjes, kastanjes en herfstbladeren wordt gezien als ‘diefstal’ en dus strafbaar is. In geval van overgemotiveerde boswachters of andere handhavers betekent dat dus: einde herfststukjes, einde borstplaat met beukennootjes, einde gepofte tamme kastanjes met Kerstmis, einde rozenbotteljam, einde gefrituurde parasolzwammen en einde brandnetelkaas.

Wildplukken populair
Terwijl in de laatste jaren het fenomeen ‘wildplukken’ via vele (social) media is aangeprezen als dè voordeligste en gezondste manier om ‘de winter door te komen’ blijkt nu dus dat het hele internet vol staat met tips van hoe te stropen, waar te stropen en wat te stropen.

Nu is het zeker zo dat de (champignons-?)soep  niet zo heet wordt gegeten. Weliswaar biedt Artikel 314 van het Wetboek van Strafrecht weinig ruimte voor nuance, in de praktijk blijken de sancties op het ‘wildplukken’ beperkt te blijven tot relatief kleine geldboetes van rond de 100 euro. Maar toch, als je je van geen kwaad bewust bent, en je plotseling wordt beboet, dan voelt dat toch verre van rechtvaardig.

Regels waarbinnen het plukken van bramen meestal wordt gedoogd
In deze maand is via veel media weer het nodige te lezen over het bramen plukken. En het is duidelijk plukken weliswaar in de meeste bos- en duingebieden wordt gedoogd, maar dat er wel enkele regels zijn die per gebied ook weer kunnen verschillen.

• Alleen plukken in de maand augustus: in de meeste duingebieden geldt dat er uitsluitend geplukt mag worden in de maand augustus. Daarna moeten bramen en bessen met rust gelaten worden omdat ze een voedselbron vormen voor de dieren.
• Eigen gebruik: de praktijk is dat de handhavers het plukken gedogen zolang het gaat om ‘eigen gebruik’. Als het gaat om plukken/rapen voor commerciële doeleinden dan wordt ’t anders. De kok die het bos en de duinen in gaat om daar de producten te halen voor zijn restaurant zou zomaar een strenge boswachter tegen kunnen komen met een rekening ‘van de tweede categorie’. Staatsbosbeheer geeft aan dat het plukken en meenemen van ongeveer een vol champignonbakje per persoon wordt gedoogd.
• Blijf zoveel mogelijk binnen de paden: Ook dit verschilt per gebied. Er zijn gebieden waar wel geplukt mag worden, maar men wel op de paden moet blijven. Ook zijn er gebieden waar men in de maand augustus ook buiten de paden mag plukken zoals in het Noordhollands Duinreservaat (NHD) en de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD). En ook zijn er gebieden waar helemaal niet geplukt mag worden, zoals in Nationaal Park Zuid-Kennemerland.

Gevaren wildplukken
Verder wijst Staatsbosbeheer ook nog op de gevaren die kleven aan het wildplukken. Zo kunnen met name de aan de grond groeiende duin (dauw)bramen besmet zijn met vossenlintworm.  Ook het consumeren van zelf geplukte paddenstoelen vraagt een zekere deskundigheid. Er zijn immers ook volop giftige paddenstoelen. Maar verder: wat eikeltjes, kastanjes en herfstbladeren betreft… daar kleven weinig gevaren aan. Ruk gerust de (klein)kinderen achter de laptop of tablet vandaan, neem ze mee het bos in en ga daarna gezellig thuis herfststukjes maken onder het genot van een glas vers gemaakt bramensap. Of ze het lekker vinden is maar de vraag, maar ze houden er in ieder geval mooie herinneringen aan over.

Wat kun je waar wildplukken en wat doe je ermee?
Hieronder een selectie van natuurlijke producten die je letterlijk zomaar op je ‘strooptocht’ kunt tegenkomen:

• Jeneverbes
  De jeneverbes: Op de Veluwe en in Drenthe zijn er jenever-bossen te vinden, maar ook in de rest van Nederland komen (solitaire) struiken voor. De jeneverbes vormt van de basisingrediënten voor jenever. Overigens is de populatie van de Juniperus communis (de conifeer die de jeneverbes draagt) de laatste tijd sterk afgenomen en staat dan ook op de lijst van beschermde boomsoorten in Nederland.

  

• Beukennootjes
  Eigenlijk wel in ieder bos te vinden en populair bij mens en dier. Veel mensen vinden ze lekker om zo te ‘pelllen’ en rauw op te eten. Ook zijn ze goed te verwerken in bijvoorbeeld chocolade en borstplaat. Maar ook dieren, met name eekhoorns mogen graag een beukennootje eten. Daarmee zorgen de eekhoorns meteen voor de verspreiding door beuken. Omdat ze beukennootjes begraven als wintervoorraad, maar vervolgens vergeten wáár ze de nootjes hebben begraven, ontkiemen de niet-verorberde nootjes en ontstaan daar nieuwe beuken.

  

• Tamme kastanje
  De tamme kastanje kun je ook in veel van onze bossen tegenkomen. De vrucht is goed eetbaar. In Frankrijk wordt de tamme kastanje veel gebruikt voor het maken van puree. En verder worden in veel landen gepofte tamme kastanjes op straat verkocht gedurende de wintermaanden.

  

• Parasolzwammen
  We komen ze in Nederland op veel plaatsen tegen: parasolzwammen. Ze hebben hun naam te danken aan de grote, op een parasol gelijkende, hoed. Deze hoed kan worden gebakken als een soort schnitzel, en is vooral gefrituurd niet te versmaden: maak een beslag met melk, bloem, ei, kruiden en wat zout. Snij de hoed in stukken en haal deze door het beslag. Vervolgens een paar minuten frituren totdat ze bruin zijn. Nog wel even laten uitlekken op keukenpapier. Overigens: de steel is te stug om te consumeren!

  

• Bramen
  Over bramen hebben we het nu wel genoeg gehad. Te vinden aan struiken (bosbramen) of laag aan de grond in de duinen (duin- of dauwbramen). En wat kun je ermee? Bramenjam, bramensap, bramensiroop, bramenijs, etc.

  

• Vlierbessen
  Vlierbessen komen we door heel Nederland tegen in zo’n beetje alle bossen en duinen. Let op: Vlierbessen kun je niet plukken en meteen opeten. Ze moeten eerst worden gekookt. Daarna kun je er van alles mee maken, zoals jam, sap, siroop of wijn.

  

• Paardenbloem
  Bij wildplukken denk je misschien niet meteen aan paardenbloemen, maar toch is het een bloem met legio mogelijkheden voor in de keuken (molsla) en met tal van medicinale eigenschappen. Zo wordt de wortel wel gebruikt tegen nier- en galkwalen en tegen artritis, en wordt het melkachtige vocht uit de steel gebruikt tegen puistjes.

  

• Brandnetel
  Niet echt geschikt met op een gezellige zondagmiddag met de kinderen te gaan plukken. Maar brandnetels lenen zich prima voor de keuken. Denk aan thee, kaas en soep. En ook de brandnetel heeft zo zijn geneeskrachtige eigenschappen. Zo zou het een goede bloedzuiveraar te zijn.

  

• Rozebottel
  Nachtvorstje er overheen en tien minuutjes laten koken, maar dan kun je er ook van alles mee (jam, sap, siroop)  Rozenbottels vind je langs allerlei zandweggetjes in bossen, in de duinen en langs landerijen.

  

Bronnen: Wikipedia, Staatsbosbeheer, Goedboerenindestad.nl.