De discussie loopt al jaren: Wat moeten we met het enorme aantal damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen? Lekker rond laten lopen en door laten fokken of een halt toeroepen door middel van afschot.?
Besluit Provinciale Staten
Het zijn de Provinciale Staten van Noord-Holland die vorige maand de knoop hebben doorgehakt door het verwerpen van een motie tegen het afschieten van damherten. De argumentatie van Provinciale Staten was dat de vele damherten de verkeersveiligheid en biodiversiteit in het duingebied in gevaar zouden brengen.
Afschot 3000 damherten
Door dit besluit van PS staat nu de deur open voor het afschieten van 600 damherten in Nationaal Park Zuid-Kennemerland en 2.400 damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen, over een periode van vijf jaar.
Van 150 naar 3800 damherten
Voor veel omwonenden en eveneens voor vele bezoekers van het duingebied is het een onverteerbaar besluit. Inmiddels vormen de damherten een zeer gewaardeerde, maar ook steeds groeiende populatie van het fraaie natuur- en waterwingebied. In 2000 begon het met het uitzetten van 150 damherten als begrazingsproject. Alleen blijken damherten méér te doen dan alleen grazen, en dus is de populatie in 15 jaar tijd opgelopen tot 3800.
Voor alle opa’s en oma’s uit de regio vormen de AWD inmiddels het meest geliefde uitje met de kleinkinderen. Geen gebied waar zoveel ‘Bambi’s’ te zien zijn. En ja, juist dat ‘aaibare’ imago zorgt ervoor dat eigenlijk niemand de verantwoordelijkheid wil nemen voor het afschieten van deze dieren.
Natuurlijke balans verstoord
Toch kan geen enkele natuurkenner er omheen. Als dit zo doorgaat dan wordt inderdaad de natuurlijke balans in het duingebied volledig verstoord. En waren er vroeger nog wel eens winters waardoor er een ‘natuurlijke selectie’ plaatsvond, ook daarvan is de laatste jaren geen sprake meer.
Het lijkt dus onvermijdelijk dat er in de komende 5 jaar 600 damherten per jaar gaan sneuvelen. En ja, wat dan? En dan bedoel ik: Wat moet er dan gebeuren met in totaal drieduizend afgeschoten damherten? En daar ontvouwt zich dus de tweede discussie.
100.000 kilo hertenvlees
De realiteit is dat een damhert gemiddeld zo’n 60 kilogram weegt en goed is voor een kadavergewicht (voor de slager) van 35 kilo. Drieduizend herten betekent dus bij elkaar ruim honderdduizend kilo vlees. Gooi je dat weg, maak je daar dierenvoer van of zitten we straks in Noord- en Zuid-Holland collectief aan de damhertenbiefstuk?
Op de menukaart
Welnu, voor dat laatste lijkt ‘de mensheid’ nog niet helemaal klaar, zo is deze week gebleken in Bloemendaal, waar Martin Faber, chef-kok en eigenaar van Restaurant ’t Brouwerskolkje in Overveen dit damhertenvlees op de kaart had staan als zijnde ‘het mooiste scharrelvlees uit ons eigen duingebied’. Toen hij dit tevens op zijn Facebook-pagina meldde ontstond er een genadeloze hetze tegen hem en zijn bedrijf, inclusief bedreigingen in de stijl van “Jij bent de volgende die op een bord ligt”
Bizar, maar wat doe je ermee?
Geen goed woord voor dit soort bedreigingen! Een vorm van begrip voor de emotie rondom dit onderwerp: dat wèl! Immers, de overgang van het zien van deze dieren in hun natuurlijke schoonheid en in een ideale natuurlijke omgeving naar een stukje vlees op je bord is wel uiterst bizar. Maar toch, hoe je er ook over denkt, straks is daar het moment dat er duizenden kilo’s damhertenvlees ligt, klaar voor vernietiging… òf voor consumptie. Een raar dilemma. Vooral raar, omdat we toch tot de conclusie komen dat er met betrekking tot dieren door ons met twee maten wordt gemeten. Zelfs door de echte dierenliefhebbers.
Kippen versus damherten
Praten we over kippen of varkens dan wil de dierenliefhebber uitsluitend ‘scharrelvlees’. Vlees van dieren die de ruimte gehad hebben om te leven. Dat maakt de consumptie ‘verdedigbaar’. Welnu, laten we even vergelijken. Wil kippenvlees het predicaat ‘scharrelvlees’ krijgen dan moet een kip kunnen beschikken over… (schrik niet)… 0,08 m2 leefoppervlak. Dat komt neer op 13 kippen op één vierkante meter. Dat is dus ‘scharrelvlees’. Maar voor mijn gevoel ‘schuurt’ hier iets.
Nog geen 1,5m2 leefruimte voor scharrelvarken
Oké, we laten de kippen los en we gaan naar de varkens. Het ultieme scharrelvarken heeft volgens onze wettelijke normen (ik pleeg het ‘normvervaging’ te noemen) een leefruimte van 1,4m2. Dus… als een varken letterlijk ternauwernood ‘zijn kont kan keren’ dan noemen wij het ‘scharrelvlees’ en eten wij dat met een schoon geweten.
10.000m2 leefruimte per damhert
En nu dat damhert. Het dier is geboren en getogen in vrijheid. In een schitterend duingebied dat, zelfs in de huidige ‘overbevolkte toestand’, nog altijd gemiddeld aan iedere ‘Bambi’ een ruimte biedt van 1 hectare. Jawel… honderd bij honderd meter. Jawel… tienduizend vierkante meter. Jawel… dat is 7143 keer de oppervlakte die 1 scharrelvarken tot zijn beschikking heeft. Dat ‘scharrelvarken’ ligt in de schappen van de keurslager, wordt geserveerd in sterrenrestaurants en iedereen heeft er vrede mee… omdat het scharrelvlees is.
Op de kaart
En nu komt er een restaurant dat Bambi op de menukaart zet en de kok lijkt zijn leven niet meer zeker. En dat terwijl hier toch echt sprake is van ultiem scharrelvlees. Dan vraag ik mij toch sterk af: wat heeft ‘Bambi’ wat ‘Knorretje’ niet heeft? Jawel, ongetwijfeld een hogere aaibaarheidsfactor, maar los daarvan is de logica hier toch echt een beetje zoek.
De boodschap van dit verhaal: Dat het afschieten van de damherten in de AWD een drama is dat kan niemand ontkennen. Het had nooit zover mogen komen. Maar nu het zover is, en er een discussie ontstaat over de consumptie van het vlees, ben ik toch geneigd om eerder met een kritische blik te kijken naar het varkenshaasje of de kipfilet op mijn bord, dan naar het ultieme scharrel-hertenbiefstukje uit de AWD.
