Vandaag 710 jaar geleden, op 18 november 1307, schoot de Zwitserse verzetsheld Wilhelm Tell met zijn kruisboog een pijl door de appel op het hoofd van zijn zoon.
(tekst: Wim Meijer)
Dit sadistische spelletje was een bedenksel van de Habsburgse landvoogd Gessler. Als Wilhelm Tell het spel niet zou meespelen zouden zowel zijn zoon als hijzelf worden vermoord. Tell maakte echter zijn faam als ongeëvenaard kruisboogschutter volledig waar, pakte twee pijlen en schoot meteen met zijn eerste pijl de appel in vier stukken, waarna hij alleen nog met Landvoogd Gessler een fors appeltje te schillen had.
(bij Monty Python hadden ze iets meer oefening nodig)
De legende
De legende vertelt verder hoe het volk op het plein van Altdorf in juichen uitbarstte na het geslaagde schot, waarna landvoogd Gessler knarsetandend Tell toesprak met de woorden “Je bent een knap schutter, maar zeg eens, waarom stak je de tweede pijl in je gordel?”, waarna Tell antwoordde: “Welnu, had ik mijn zoon met de pijl getroffen, dan was de andere voor u bestemd geweest en die zou zeker zijn doel niet gemist hebben!”
Het bleek niet het gewenste antwoord, want Gessler liet Tell in de boeien slaan met de intentie hem op te sluiten in een burcht aan de overkant van de Vierwaldstättersee. Daar zou Tell echter nooit aankomen, omdat de boot in een storm terechtkwam. Hierdoor lukte het Tell om te ontsnappen door (met zijn boog) van de boot op een rots te springen (nog altijd bekend als ‘die Tellsplatte’ en de bergen in te vluchten.
Het verhaal eindigt de volgende dag: op de terugweg naar zijn slot werd Gessler vanuit het bos in de borst getroffen door een pijl. Zijn laatste woorden waren “Dat is Tells pijl, die ken ik”, waarna hij de geest gaf.
Nooit bestaan?
Hoewel Wilhelm Tell wordt gezien als een van Zwitserland’s grootste helden is er toch weinig bewijs dat hij echt heeft bestaan. Van Willem is alleen bekend dat hij in 1315 zou hebben meegevochten in de slag bij Morgarthen en in 1354 zou zijn verdronken in het Alpenriviertje de Schächenbach toen hij een kind probeerde te redden.
Het eerste verhaal dat aansluit bij de versie zoals wij die kennen dateert van het jaar 1475 toen het opdook in een manuscript van een Zwitserse schrijver, genaamd Hans Schreiber. Daarna kreeg het verhaal vooral bekendheid door het toneelstuk ‘Willem Tell’ van Friedrich Schiller uit 1804 en vanaf 1829 door de opera van Gioacchino Rossini.
Select gezelschap
Inmiddels heeft Wilhelm Tell een vaste plaats ingenomen binnen een select gezelschap van gewaardeerde volkshelden zoals Robin Hood, Sir Lancelot, Ivanhoe, Zorro, The Lone Ranger en, niet te vergeten, Grote Pier. Allemaal verzetshelden die via televisie en bioscoop alleen maar nòg legendarischer zijn geworden. Zo hield Wilhelm Tell al vanaf 1958 menigeen aan de buis gekluisterd via de Britse tv-serie met Conrad Phillips in de titelrol.
Mickey Mouse
Maar het eerste filmoptreden van Wilhelm Tell (althans qua naam) dateert waarschijnlijk van 1935, toen Mickey Mouse zich in de korte animatiefilm ‘The Band Concert’ als dirigent waagde aan de Wilhelm Tell Ouverture van Rossini. Het is wellicht een aardige afsluiting van dit verhaal, precies op de dag dat 89 jaar geleden (op 18 november 1928) de eerste geluidsfilm van Mickey Mouse (Steamboat Willie) in première ging.
