Vandaag 50 jaar geleden, op 11 april 1970, bereikte het nummer El Condor Pasa (If I Could) van Simon & Garfunkel de eerste plaats van de Nederlandse Top-40. Meest wonderlijk: ze waren niet de enige in de hitlijst met dit van origine Peruaanse volksliedje. Op diezelfde dag stond de uitvoering van de Argentijns-Uruguaanse groep Los Incas met hùn uitvoering op de vijfde plaats.
(Tekst: Wim Meijer)
Daniel Alomía Robles
Misschien voelt het niet helemaal eerlijk. In feite was het Los Incas die als eerste een wereldwijd publiek liet kennismaken met het lied, waarvan de melodie al dateerde van 1913. Toen schreef de Peruaanse componist Daniel Alomía Robles het nummer voor zijn ‘zarzuela’ (Spaanstalige opera) El Condor Pasa (De Condor Vliegt Voorbij)
Los Incas overvleugeld
Ondanks die wereldprimeur voor Los Incas waren het toch Simon & Garfunkel die met het grote succes aan de haal gingen. Nadat Paul Simon in 1965 in Parijs een concert had bijgewoond van Los Incas en daar het nummer El Condor Pasa had gehoord besloot hij om er een eigen tekst op te schrijven. Samen met Art Garfunkel nam het nummer op voor het album ‘Bridge Over Troubled Water’ dat in 1970 uitkwam. En met hun single-uitvoering overvleugelden ze vervolgens volledig de ‘originele’ Condor van Los Incas.
Maar liefst 7 weken lang stond hun versie op de eerste plaats van de hitlijst, terwijl Los Incas zich met een verblijf van 2 weken op de vijfde plaats tevreden moest stellen. Daarbij moet je wel de kanttekening plaatsen dat zonder het succes van Simon & Garfunkel wellicht nooit die wereldwijde aandacht zou zijn ontstaan voor dit Peruaanse lied en voor Los Incas.
Rechtszaak
Overigens kreeg dit succes van Simon & Garfunkel nog wel een juridisch staartje. De erven van componist Daniel Alomía Robles lieten het er namelijk niet bij zitten en spanden een rechtszaak aan als zijnde de eigenaars van de rechten op het nummer. Hierin werden ze uiteindelijk in het gelijk gesteld, waarna een financiële regeling tot stand kwam met het Amerikaanse zangduo.
Eigenlijk een duif
Toch kun je je afvragen hoe terecht dit was. Want ook Daniel Alomía Robles was in 1913 niet helemaal blanco begonnen. Zijn ‘El Condor Pasa’ was namelijk geïnspireerd op het 18e eeuwse volksliedje “Soy la paloma que el nido perdió” (Ik ben een duif die zijn nest verloor) En zoals ik al in een eerder artikel vermeldde is de grens tussen ‘geïnspireerd zijn op’ of ‘plagiaat’ soms erg vaag.
Stortvloed covers
In ieder geval was deze Peruaanse componist wel de enige geweest die eraan had gedacht om de rechten van het nummer juridisch vast te leggen. En dat zal de erven Robles geen windeieren hebben gelegd want na het succes van Los Incas en Simon & Garfunkel werd de markt overspoeld door een stortvloed van versies van beroemde artiesten zoals Andy Williams, Anita Kerr, Gigliola Cinquetti en zelfs The Muppets, namen de orkesten van James Last, Frank Pourcel en Fausto Papetti het nummer op in hun repertoire, en werd het ook opgenomen in allerlei talen, waaronder ook het Nederlands door onder andere Dana Winter (Jij en Ik) en de Zangeres zonder Naam (Overzee)
