Een voor morgen geïnitieerde Black Lives Matter-protestmars in Alkmaar werd plotseling geannuleerd. De witte, Alkmaarse initatiefneemster had de demonstratie gepland zonder te overleggen met een actiegroep uit de zwarte gemeenschap en die vond dit ‘problematisch’.
Bron NH Nieuws: NH Nieuws sprak een cultuursocioloog en een activiste over waarom dit zo gevoelig ligt. “Je bedoelingen kunnen nog zo goed zijn, maar neem niet het voortouw in een strijd die niet jouw strijd is.”
Het Black Lives Matter Protest Alkmaar stond gepland voor morgenavond om 17.00 uur en zou een wandeling zijn door het centrum. In een paar uur tijd waren er zo’n tweehonderd mensen geïnteresseerd op Facebook, maar ineens werd het evenement ‘geannuleerd’. Wat bleek? De initiatiefneemster zocht ná het plannen van het evenement contact met een lokale actiegroep tegen zwart racisme en die verzochten haar het evenement te annuleren.
“Het betrof een initiatief dat zonder overleg met de black community is genomen en derhalve als problematisch is aangemerkt”, aldus de actiegroep Alkmaar Kan Het. De witte initiatiefneemster vertelt tegen NH Nieuws: “Ze waren helemaal niet boos of verwijtend, maar gaven aan het liever zelf te doen. Ik had er niet goed over nagedacht dat ik een witte vrouw ben die zomaar zonder overleg met hen iets wilde organiseren. Ik vind het wel jammer en voel me eerlijk gezegd iets minder gedreven om te helpen, maar wil het heel graag beter begrijpen.”
“Ik had er niet goed over nagedacht dat ik een witte vrouw ben, die zonder overleg zo’n event aanmaakt”
ALKMAARSE INITIATIEFNEEMSTER BLM-DEMONSTRATIE
Navraag bij Black Lives Matter Nederland resulteert in een gesprek met Petra de Jong van de organisatie Doorbraak, die als witte activiste uitlegt waarom je als wit persoon een BLM-demonstratie niet moet willen organiseren. “Allereerst gaat het niet over ons, witte mensen. Wij ondervinden de issues niet, wij zijn geen lijdend voorwerp. Het is een beetje alsof een lerarenstaking georganiseerd wordt door accountants: er wringt iets.”
Daarnaast, als een wit persoon zoiets organiseert, legt De Jong uit, zegt diegene eigenlijk hoe zwarte mensen voor zichzelf moeten opkomen.”Dat heet saviorism. En daar wringt het in gelijkwaardigheid. Dit gevoel is voor mij inmiddels vanzelfsprekend, maar ik heb dit echt moeten leren.”
Strijd tegen zwart racisme
Op de vraag waarom zij reageert op de vragen van NH Nieuws en geen zwart persoon van BLM, antwoordt ze: “Zwarte mensen – de onderdrukte klasse dus – kunnen racisme niet oplossen. Dat moet gebeuren door de mensen die in de onderdrukkende klasse zitten, witte mensen. Het kost ons minder om witte mensen aan te spreken en uit te leggen waarom het bijvoorbeeld niet jouw plek is om die demonstratie te organiseren; zwarte stemmen moeten gehoord worden en wij zijn volgend. Laat de organisatie over aan iemand die zelf het middelpunt is van deze strijd.”
Met de ‘strijd’ bedoelt De Jong ook het verzette werk van zwarte mensen tot nu toe. “Er zijn nu prachtige, vreedzame protesten met meer mensen dan óóit, omdat een kleine groep zwarte mensen in Nederland zich al tientallen jaren keihard inzet voor de strijd tegen racisme, bijvoorbeeld met acties tegen Zwarte Piet. En dit ging voorheen wél met geweld, tégen hen. Ze kregen emmers stront over zich heen, maar zetten door. Dus als je wit bent en dit zomaar organiseert, passeer je eigenlijk de mensen die hebben gezorgd dat dit überhaupt mogelijk is. Jij hebt al dat werk niet verzet.”
Raciale identiteit
Cultuursocioloog Peter Achterberg legt uit: “Het draait in het geval van Black Lives Matter om raciale identiteiten die omarmd moeten worden. Als jij zo’n demonstratie gaat organiseren, zeg je eigenlijk: ik spreek nu namens of voor die community. Maar die groep die je denkt te representeren heeft helemaal niet het gevoel dat je die identiteitsbelangen vertegenwoordigt.”
En dan kunnen iemands bedoelingen nog zo goed zijn, aldus Achterberg, “Maar als je voorbij gaat aan de directe ideeëen van de groep, werkt het niet. Je moet lid zijn van de groep en dus van de identiteit.”
“Leren over racisme doet pijn, maar voel je niet beledigd en knap niet af op de strijd er tegen”
PETRA DE JONG – DOORBRAAK
De Jong snapt het gevoel van ‘minder gedreven zijn’ van de Alkmaarse initiatiefneemster, omdat haar goed bedoelde idee om in Alkmaar een BLM-demonstratie te organiseren is afgeketst, maar drukt haar op het hart dat dit niet terecht is: “Het voelt misschien als ‘nooit iets goeds kunnen of mogen doen’, maar dat is echt niet waar. In mijn samenwerking met zwarte activisten ervaar ik juist alleen maar dat mijn initiatieven met open armen worden ontvangen en samenwerking belangrijk is. Het heeft niet te maken met ‘niet mogen’, maar met ‘niet snappen’.”
Volgens De Jong doet leren over racisme soms pijn of voelt het ongemakkelijk, maar als je vindt dat er een einde aan racisme moet komen, heb je de verantwoordelijkheid om systemen te veranderen. “Wees dan maar een keer ongezellig op een verjaardag als je oom een racistische grap maakt. Je kan je ook inlezen, luisteren en kijken over racisme, bijvoorbeeld op de site withuiswerk.”
En als je als wit persoon wil bijdragen aan de organisatie van een demonstratie? “Dat is fantastisch, maar erken dat het niet jouw plek is om het voortouw te nemen. Neem contact op met de landelijke organisatoren en zij zullen je met open armen ontvangen en samen met jou iets op poten zetten. Als je samen optrekt is er gelijkwaardigheid en inclusiviteit.”
“Voel je juist niet beledigd als je het even niet snapt en knap zeker niet af op de strijd tegen racisme”, besluit De Jong.
Een nieuwe datum voor een BLM-demonstratie in Alkmaar is nog niet bekend. Alkmaar Kan Het zal dit op haar Facebook-pagina aankondigen.
Het protest in Alkmaar zou het tweede zijn in Noord-Holland. Op de Dam in de hoofdstad stonden vorige week maandag duizenden mensen te protesteren tegen racisme en politiegeweld, naar aanleiding van de dood van de Amerikaanse George Floyd. Hun boodschap: Black Lives Matter (BLM). Woensdag vindt er weer een protest plaats in Amsterdam, ditmaal in Zuidoost. Er staan verder nog geen Noord-Hollandse demonstraties gepland.
