Het Verhaal van de Dag neemt je vandaag 210 jaar mee terug in de tijd, naar 22 april 1811 toen in Groningen Israël David Kiek werd geboren, de man die met zijn ‘kiekjes’ fotografie-geschiedenis zou schrijven.
(tekst: Wim Meijer / foto’s: Israël David Kiek – Wikipedia)
Zeg tegen een fotograaf dat hij ‘kiekjes’ maakt en hij wordt niet echt blij. Een ‘kiekje’ wordt toch vooral gezien als dat fotootje zoals we dat vandaag de dag vaak doen met ons mobieltje: zonder nadenken, uit de losse pols en gespeend van iedere vorm van fototechnische kennis of ambitie. Maar waar komt dat woord ‘kiekje’ nou toch vandaan? Bijna iedereen denkt dat het is afgeleid van het werkwoord ‘kijken’. Nou, niet dus!
David Kiek
Kiekje is afgeleid van de naam David Kiek, een fotograaf die in de 19e eeuw in Leiden zijn ‘kiekjes’ maakte. Als fotograaf was hij een echte laatbloeier. Hij startte zijn carrière in Groningen als schrijnwerker. In 1955 verhuisde hij naar Leiden, waar hij vervolgens gedurende 3 jaar een sigarenwinkel had. In 1958, op 47-jarige leeftijd, gooide hij het roer om en vestigde zich als fotograaf op de Rijnsburgersingel in Leiden. Hierbij hield hij zich vooral bezig met het maken van ‘carte de visite’-portretten, een soort visitekaartjes met foto.
Studenten
Zijn echte bekendheid verwierf hij echter door het maken van groepsfoto’s van studenten. Dat hij daarvoor vaak werd gevraagd had niet zozeer te maken met zijn fotografische talenten, maar meer met het feit dat hij bereid was om er letterlijk midden in de nacht voor uit bed te komen. Daarbij maakte het hem niet uit waar hij de foto’s maakte en hoe de studenten erop stonden. Hij schroomde er niet voor om de vaak dronken studenten met elkaar in een dakgoot te plaatsen of op een keukentrap, en ze vervolgens gekke bekken te laten trekken.
Omdat Kiek zelf niet van dit soort studentenplaatjes hield en evenmin van dronken studenten, maakte hij de foto’s met de rug gekeerd naar de lol trappende studenten. Deze werkwijze heeft ertoe geleid dat de naam ‘Kiek’ nooit meer uit het Leidse studentenleven en uit de wereld van de fotografie is verdwenen.
Driepoot als monument
Ter herinnering aan David Kiek heeft het kunstenaarsduo Norman Beierle & Hester Keijser in opdracht van de gemeenteraad in 1990 een monument ontworpen: een driepoot met daarop een camera van roestvrij staal. Het monument biedt uitzicht op de Rijnsburgersingel, de plaats waar Kiek ooit zijn atelier had. Als je door de zoeker van de camera kijkt kun je enkele replica’s van foto’s van Kiek bekijken. Echte Kiekjes dus.
