In een zomer waarin we het zonder sport moeten doen komt Nieuws.nl met een verhalenserie over bijzondere, bizarre en komische gebeurtenissen, zowel binnen als buiten de sportarena, gedurende de vroege geschiedenis van de Olympische Spelen. In deze eerste aflevering: Olympische ringen… waar komen ze vandaan? Waren het de Oude Grieken, Pierre de Coubertin, Carl Gustav Jung, bandenfabrikant Dunlop of Carl Diem?
(tekst: Wim Meijer)
Met een geschiedenis die teruggaat tot 776 voor Christus is het niet vreemd dat Olympische Spelen zich bij uitstek lenen voor mythen. Vooral waar het symboliek betreft is het soms ver zoeken naar de oorsprong. De Olympisch Vlag is daar een typisch voorbeeld van, want aan wie kan het ontwerp van de vijf geschakelde ringen worden toegeschreven? We hebben de keuze uit de Oude Grieken, Baron Pierre de Coubertin, de Zwitserse psycholoog Carl Gustav Jung, de bandenfabrikant Dunlop of Carl Diem, creatief brein achter de Nazi-spelen van 1936.
Pierre de Coubertin
Het officiële verhaal is dat de Olympische Vlag een ontwerp is van de oprichter van de moderne Olympische Spelen Pierre De Coubertin. In 1912 maakte hij het ontwerp van de vijf gekleurde ringen, die met elkaar het symbool moesten vormen voor eenheid en sportieve samenkomst onder gelijke omstandigheden voor alle continenten. Bij de OS in Antwerpen in 1920 werd de vlag met de 5 ringen voor ’t eerst gebruikt. Daarna is er echter vaak aan getwijfeld of de 5 geschakelde ringen wel ècht origineel aan het creatieve brein van De Coubertin waren ontsproten.
Dunlop
Zo wordt gesuggereerd dat rond de periode van Coubertins ontwerp Dunlop reclame maakte met een advertentie waarin fietsbanden met elkaar verweven waren. Deze advertentie 1909 zou de inspiratiebron geweest zijn voor De Coubertin, en had onmiskenbaar overeenkomsten met het Olympisch ontwerp. Maar ook hier geldt het ‘kip-of-het-ei’-principe. Want, was Dunlop dan wel de eerste?
Logo USFSA
Het lijkt er in ieder geval sterk op dat ook hier het spoor weer terugleidt naar Pierre de Coubertin. Hij was namelijk in 1880 voorzitter van de USFSA, Union des Sociétés Françaises de Sports Athlétiques. Deze organisatie was voortgekomen uit een fusie van twee kleinere sportorganisaties en was vanaf 1894 de officiële vertegenwoordiger van het Franse Internationaal Olympisch Comité. Om de fusie te symboliseren koos de USFSA voor een logo van twee in elkaar grijpende ringen, een rode en een blauwe, op een witte achtergrond, wat ook terug te zien was op de tenues van de Franse atleten.
Carl Gustav Jung
Dat De Coubertin zijn inspiratie via deze weg heeft opgedaan (en met hem ook Dunlop!) is voor de hand liggend, maar wie was dan verantwoordelijk voor het logo van de USFSA? Over de werkelijke ontwerper van dit logo blijft de geschiedenis vaag. Duidelijk is wel dat het is gebaseerd op het idee van de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung, die de ring zag als symbool van eenheid en continuïteit. Hoe cynisch dat het juist door de Nazi’s kwam dat er opnieuw twijfel ontstond over de oorsprong van de ringen als Olympisch symbool.
Niet Coubertin maar de Oude Grieken
Eind jaren vijftig waren het de twee Britse onderzoekers Lynn en Gray Poole die bij Delphi een oude steen vonden met daarin de Olympische ringen gegraveerd. Hiermee dachten zij eindelijk een link gevonden tussen de oude en de nieuwe Olympische Spelen en daarmee het verhaal ontkracht te hebben dat Baron de Coubertin de ontwerper was geweest van het Olympisch logo. Het duurde echter niet lang of hun illusie werd een desillusie. De door hen gevonden steen bleek bij lange na niet zo oud als gedacht. Ze zaten er slechts 2712 jaar naast. Niet 776 v.Chr. maar 1936 na Chr. bleek de datum van herkomst.
Carl Diem
In 1936 was de voormalig Duitse altleet Carl Diem als voorzitter van het Duits Olympisch Comité verantwoordelijk voor de promotie van de Spelen van Berlijn. Van hem kwam het idee om een estafetteloop te organiseren, om op die manier het Olympisch Vuur vanaf Delphi, de bakermat van de Olympische Spelen, over te brengen naar Berlijn. Speciaal daarvoor liet hij bij Delphi een stenen altaar bouwen en liet in de zijkant de Olympische ringen houwen. De ceremonie met de fakkel is sindsdien niet meer weg te denken. Waar men echter ook niet meer aan dacht was aan die steen met die Olympische ringen.
Na de ‘ontdekking’ van de steen door Lynn en Gray Poole dacht men jarenlang aan een ware historische vondst in huis te hebben. Totdat enkele jaren later de steen prominent te zien bleek op Nazi-promotiebeelden uit 1936. Pas toen werd duidelijk dat het hier ging om Carl Diem’s Stone, onder welke naam deze nog steeds als ‘rariteit’ te zien is in het Olympisch museum.
