Bramen plukken, beukennootjes rapen, paddenstoelen meenemen, of zelfs kastanjes, eikeltjes, dennenappels en herfstbladeren zoeken met een gezellig middagje huisvlijt voor het hele gezin als doel… het valt allemaal onder Artikel 314, Wetboek van Strafrecht, kort samengevat onder de noemer ‘STROPERIJ’!
(Tekst: Wim Meijer / Foto’s: Pixabay m.u.v. ‘Blackberry Gathering’ en ‘duinbramen’)
Heb ik toch mijn hele leven gemeend te leven binnen de kaders van de Nederlandse Wet, kom ik er op mijn 63e achter dat ik uit een geslacht kom van pure stropers! En dat niet alleen… ook ikzelf heb mij veelvuldig schuldig gemaakt aan dit ernstige vergrijp en heb ’t ook nog mijn eigen kinderen met de paplepel (met zelfgemaakte bramensiroop) ingegoten.
Dennenkoek en bramen
Ik kan mij niet anders herinneren dan dat ik, als jongste telg van een gezin van 4 kinderen, iedere zondag van begin augustus tot half september op de fiets werd gezet, richting Amsterdamse Waterleidingduinen om bramen te zoeken. De zoektocht werd traditioneel voorafgegaan door het nuttigen van een ‘dennenkoek’ (met, in mijn toenmalige beleving, een doorsnede van een halve meter) in uitspanning De Oase.
Met zes man sterk struinden we het duingebied af, totdat we aan het eind van de dag ons ultieme doel hadden bereikt: een volle emmer bramen goed voor een flink aantal liters bramensap, waarmee de complete winter de vanille-griesmeelpudding kon worden overgoten.
Stroperij
En wat blijkt nu? Bramen plukken is verboden! Bramen plukken is STROPERIJ! Dacht ik tot voor gisteren bij stroperij aan de jacht op olifanten en neushoorns in ‘Verwegggiestan’, nu blijkt dat ik, mijn gezin, mijn complete familie, ja zelfs mijn complete generatie zich jarenlang heeft schuldig gemaakt aan STROPERIJ!
Ik kan niet nalaten om de letterlijke tekst van het betreffende wetsartikel even te melden:
- “Hij die, zonder geweld of bedreiging met geweld tegen personen, geheel of ten dele aan een ander toebehorende klei, bagger, ongesneden veen, zand, aarde, grind, puin, mestspeciën, zoden, plaggen, heide, helm, wier, riet, biezen, mos, onbewerkt en niet vervoerd hak- of sprokkelhout, ongeplukte of afgevallen boomvruchten of bladeren, te veld staand gras of te veld staande of na de oogst achtergebleven veldvruchten wegneemt, met het oogmerk om zich die voorwerpen wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan stroperij , gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een maand of geldboete van de tweede categorie.”
Herfstbladeren
Jazeker, je leest ’t goed: deze wet (die zijn ‘wortels’ vindt ergens achter in de achttiende eeuw) beperkt zich dus niet tot het plukken van bramen, maar houdt ook in dat zelfs het rapen van beukennootjes, eikeltjes, kastanjes en herfstbladeren wordt gezien als ‘diefstal’ en dus strafbaar is. In geval van overgemotiveerde boswachters of andere handhavers betekent dat dus: einde herfststukjes, einde borstplaat met beukennootjes, einde gepofte tamme kastanjes met Kerstmis, einde rozenbotteljam, einde gefrituurde parasolzwammen en einde brandnetelkaas. 
Wildplukken populair
Terwijl in de laatste jaren het fenomeen ‘wildplukken’ via vele (social) media is aangeprezen als dè voordeligste en gezondste manier om ‘de winter door te komen’ blijkt nu dus dat het hele internet vol staat met tips van hoe te stropen, waar te stropen en wat te stropen.
Nu is het zeker zo dat de (champignons-?)soep niet zo heet wordt gegeten. Weliswaar biedt Artikel 314 van het Wetboek van Strafrecht weinig ruimte voor nuance, in de praktijk blijken de sancties op het ‘wildplukken’ beperkt te blijven tot relatief kleine geldboetes. Maar toch, als je je van geen kwaad bewust bent, en je plotseling wordt beboet, dan voelt dat toch verre van rechtvaardig.
De afgelopen week is het verbod op ‘wildplukken’ en het plukken van bramen in het bijzonder uitgebreid in de media geweest (o.a. in het programma Radar). Dàt alleen al geeft aan dat dit verbod bij het grote publiek niet bekend was. Nu dus wel! Maar wat doen we ermee? En wat doen de handhavers ermee? 
Eigen gebruik
Welnu, de praktijk is dat de handhavers het plukken gedogen zolang het gaat om ‘eigen gebruik’. Als het gaat om plukken/rapen voor commerciële doeleinden dan wordt ’t anders. De kok die het bos en de duinen in gaat om daar de producten te halen voor zijn restaurant zou zomaar een strenge boswachter tegen kunnen komen met een rekening ‘van de tweede categorie’.
Staatsbosbeheer geeft aan dat het plukken en meenemen van ongeveer een vol champignonbakje per persoon wordt gedoogd. Anders is het wanneer men hele emmers meeneemt. De bos- en duinvruchten zijn immers ook voeding voor de dieren. Het is daarom niet de bedoeling dat alles wort leeggeplukt.
Gevaren wildplukken
Daarbij wijst Staatsbosbeheer ook nog op de gevaren die kleven aan het wildplukken. Zo kunnen met name de aan de grond groeiende duin (dauw)bramen besmet zijn met vossenlintworm. Ook het consumeren van zelf geplukte paddenstoelen vraagt een zekere deskundigheid. Er zijn immers ook volop giftige paddenstoelen.
Maar verder: wat eikeltjes, kastanjes en herfstbladeren betreft… zie dat maar als theorie. Ruk gerust de (klein)kinderen achter de laptop of tablet vandaan, neem ze mee het bos in en ga daarna gezellig thuis herfststukjes maken onder het genot van een glas vers gemaakt bramensap. Of ze het lekker vinden is maar de vraag, maar ze houden er in ieder geval mooie herinneringen aan over.
Wat kun je waar wildplukken en wat doe je ermee?
Hieronder een selectie van natuuurlijke producten die je letterlijk zomaar op je weg kunt tegenkomen:
- Jeneverbes
De jeneverbes: Op de Veluwe en in Drenthe zijn er jenever-bossen te vinden, maar ook in de rest van Nederland komen (solitaire) struiken voor. De jeneverbes vormt van de basisingrediënten voor jenever. Overigens is de populatie van de Juniperus communis (de conifeer die de jeneverbes draagt) de laatste tijd sterk afgenomen en staat dan ook op de lijst van beschermde boomsoorten in Nederland.
- Beukennootjes
Eigenlijk wel in ieder bos te vinden en populair bij mens en dier. Veel mensen vinden ze lekker om zo te ‘pelllen’ en rauw op te eten. Ook zijn ze goed te verwerken in bijvoorbeeld chocolade en borstplaat. Maar ook dieren, met name eekhoorns mogen graag een beukennootje eten. Daarmee zorgen de eekhoorns meteen voor de verspreiding door beuken. Omdat ze beukennootjes begraven als wintervoorraad, maar vervolgens vergeten wáár ze de nootjes hebben begraven, ontkiemen de niet-verorberde nootjes en ontstaan daar nieuwe beuken.
- Tamme kastanje
De tamme kastanje kun je ook in veel van onze bossen tegenkomen. De vrucht is goed eetbaar. In Frankrijk wordt de tamme kastanje veel gebruikt voor het maken van puree. En verder worden in veel landen gepofte tamme kastanjes op straat verkocht gedurende de wintermaanden.
- Parasolzwammen
We komen ze in Nederland op veel plaatsen tegen: parasolzwammen. Ze hebben hun naam te danken aan de grote, op een parasol gelijkende, hoed. Deze hoed kan worden gebakken als een soort schnitzel, en is vooral gefrituurd niet te versmaden: maak een beslag met melk, bloem, ei, kruiden en wat zout. Snij de hoed in stukken en haal deze door het beslag. Vervolgens een paar minuten frituren totdat ze bruin zijn. Nog wel even laten uitlekken op keukenpapier. Overigens: de steel is te stug om te consumeren!
- Bramen
Over bramen hebben we het nu wel genoeg gehad. Te vinden aan struiken (bosbramen) of laag aan de grond in de duinen (duin- of dauwbramen). En wat kun je ermee? Bramenjam, bramensap, bramensiroop, bramenijs, etc.
- Vlierbessen
Vlierbessen komen we door heel Nederland tegen in zo’n beetje alle bossen en duinen. Let op: Vlierbessen kun je niet plukken en meteen opeten. Ze moeten eerst worden gekookt. Daarna kun je er van alles mee maken, zoals jam, sap, siroop of wijn.
- Paardenbloem
Bij wildplukken denk je misschien niet meteen aan paardenbloemen, maar toch is het een bloem met legio mogelijkheden voor in de keuken (molsla) en met tal van medicinale eigenschappen Zo wordt de wortel wel gebruikt tegen nier- en galkwalen en tegen artritis, en wordt het melkachtige vocht uit de steel gebruikt tegen puistjes.
- Brandnetel
Niet echt geschikt met op een gezellige zondagmiddag met de kinderen te gaan plukken. Maar brandnetels lenen zich prima voor de keuken. Denk aan thee, kaas en soep. En ook de brandnetel heeft zo zijn geneeskrachtige eigenschappen. Zo zou het een goede bloedzuiveraar te zijn.
- Rozebottel
Nachtvorstje er overheen en tien minuutjes laten koken, maar dan kun je er ook van alles mee (jam, sap, siroop) Rozenbottels vind je langs allerlei zandweggetjes in bossen, in de duinen en langs landerijen.
(bronnen: Wikipedia, Staatsbosbeheer, Radar, Goedboerenindestad.nl)
